Het nieuwe Jochems Theater in Kerkrade

Het nieuwe Jochems Theater in Kerkrade

We waren naar de "soft opening" gegaan van de JT Kerkrade megabioscoop (JT staat voor Jochems Theaters). Dat was nog voor de officiële opening van gisteren (12 september 2013). Meer dan 2000 stoelen verdeeld over 8 zalen. Het blijkt de grootste bioscoop van Zuid-Nederland. Er zijn in een zaal D-box stoelen geïnstalleerd. Die stoelen bibberen een beetje. JT wil jaarlijks zo'n 450.000 bezoekers te trekken. Er zou werk zijn voor 50 mensen. Aan de bioscoop zit een indoorkinderspeelhal vast en een wokrestaurant die nog niet klaar zijn. De eerste plannen voor de megabioscoop waren er al in 1999. Heerlen verzette zich. Na juridische getouwtrek is het er toch. Het is best handig te bereiken nu Heerlen-centrum vastloopt in de bouw van het Maankwartier en de parkeergelden bijna zo hoog zijn als een gewoon bioscoopkaartje. Dus in Heerlen zijn ze niet blij. Als ze in Kerkrade ook Duitse films gaan draaien, dan zijn ze over de grens niet blij (foto: J. von Grumbkow).

De sfeer voert je meteen in de schilderingen van Edward Hopper.De ruimtes geven ondanks (of juist door) de rode kleuren een verlaten en vreugdeloze stemming. Het is ook onheilspellend. Je wordt onwerkelijke uitstraling gewaar, een atmosfeer die onwezenlijk is, irreëel, onnatuurlijk en synthetisch (foto: J. von Grumbkow). 

Glamour, opzichtigheid, glitter met de bedoeling om iets transcendentaals in de ruimte te brengen. De bioscoop als een rituele ruimte voor meditatie en spiritualiteit. In afwachting op een ontlading als de zalen opengaan, het licht uitgaat en een spanning met snelle beelden en geluiden, die van alle kanten komen, wordt opgebouwd en de Geest op je neerdaalt. De megabioscoop als een moderne kathedraal met de glitter van de devotiebeelden. De kerkgangers zijn alleen. Het is er geïsoleerd en leeg. Men kan er alleen eenzelvig en individueel zijn. Zelfs als er mensen aanwezig zijn, lijkt het onbewoond, afgezonderd en geïsoleerd. De foyer en de gangen creëren een psychologische spanning net als bij Edward Hopper. Je schrikt als er iemand op je afkomt (foto: J. von Grumbkow). 

Ook al ben je met meerdere personen, je bent een beetje verloren. Langzaam raakt iedereen afgezonderd, stilzwijgend, bewegingsloos. Zoals in een kerk: je gaat fluisteren. Niemand maakt contact. In devote stilte wachten is het wachten tot de voorstelling begint. Je kan beter met meerdere mensen naar deze bioscoop toegaan. Dan merk je minder dat het er ontbreekt aan communicatie en er alleen zachte muziek klinkt (Foto: J. von Grumbkow). 

Je loopt van de kassa's, de trap op naar de counter. Dan is het wachten tot de zaal open gaat. Na de voorstelling komt iedereen gedisciplineerd naar buiten. Alles blijft even onbewogen en ongestoord (foto: J. von Grumbkow).

Er is een rookruimte met glazen wanden die de rokers van de passanten afzondert en waar ze elkaar vreugdeloos aankijken. De kerken zouden meer bezocht zijn als ze tijdig ruimtes voor rokers hadden opgezet. Op de glazen wanden staan een paar prachtige uitspraken uit bekende films: "I'm gonna go have a smoke right now," "I hated cigarettes until I saw my first NO SMOKING sign," "Here, do you want a cigarette. Come on, lets smoke, OK." (Foto: J. von Grumbkow).

De voorstelling in zogenoemde D-BOX heeft speciale stoelen. Deze staan in contact met de film. Daardoor zou een "extra dimensie" moeten ontstaan. De bioscoopstoel reageert op het beeld en geluid van de film. De beweging is geprogrammeerd op de visuele inhoud. Je moet de illusie krijgen dat je met de hoofdrolspelers meebeweegt. Meeracen tijdens een achtervolging. Meevliegen met de superheld. Je betaalt iets meer als je op zo'n stoel wil plaatsnemen. Er zijn maar een paar films met trillende stoelen. Veel beweging is het niet. De stoel vibreert een beetje. Je vliegt er niet uit. Je hoeft geen gordel om. Het schudt wat onrustig. Misschien is de D-Box gezond. We zullen het navragen bij de gebrevetteerde oefentherapeute van de Soroptimisten. Je kan de D-Box alvast uitproberen in de hal (foto: J. von Grumbkow).

De bioscoop heeft als geluid "Dolby Atmos". Dolby Atmos geeft een meer levensechte bioscoopbelevenis. Door de gehele bioscoopzaal hangen geluidsboxen. Atmos ondersteunt 64 audiosporen. Dat creëert een realistischer 'verplaatsingseffect' zodat je geneigd bent om om je heen te kijken. Vanmorgen hoorde ik op het nieuws dat gisteren (12 september 2013) de uitvinder Dolby was overleden. Hij was een pionier op het gebied van geluid. Tot gisteren kon hij zich verheugen in een goud- en glitterfortuin van $ 2,4 miljard. Zijn werk bracht een kleine revolutie in de bioscoop te weeg dat begon met Stanley Kubricks "A Clockwork Orange" en verder ging met "Star Wars" en "Close Encounters of the Third Kind". Allemaal films die ik nog steeds prachtig vind. Dolby is de tweede miljardair geluidstechnicus die dit jaar stierf. Luidspreker-innovator Amar Bose overleed in juli. Fritz Sennheiser ging ook dood dit jaar. Het is stil om hen heen. Silence is golden?  (Foto: J. von Grumbkow).

De gisteren overleden Dolby was als kind gefascineerd door de trillingen van zijn klarinetriet. Op 16-jarige leeftijd ging hij bij een videoband-platenmaatschappij werken. Hij had zo'n 50 patenten, twee Oscars, een heleboel Emmys en een Grammy. Als uitvinder deed hij een paar mooie uitspraken: "Er nooit een belangrijke volgende stap. Het is een kwestie van voortdurend bewust te zijn van je omgeving, van het bijhouden van wat er gebeurt in de verschillende branches waarin en waarrond je actief bent." "Het is aftasten wat mogelijk is en niet mogelijk is en wat er nodig is. Je moet antennes hebben die gevoelig zijn voor wat er buiten gebeurt." (Foto: J. von Grumbkow).

Vanuit de foyer kan je naar buiten kijken. Dat zicht maakt het isolement volledig. De buitenwereld is een grote parkeerplaats verlicht door lichtreclames. Op de achtergrond het vervaarlijke Rodastadion dat sinister op de parkeerplaats neerkijkt. De gebouwen rond het Rodastadion staan geïsoleerd van elkaar. Ze zijn afgesloten en horen niet bij elkaar. Er zijn geen duidelijke paden er naar toe. Na afloop van een verkeerde film vertrokken we uit deze grootstedelijke verlatenheid (foto: J. von Grumbkow).