Social sofa 5: Spiegeltje, spiegeltje...

Rob Thalen met het gipsen voorbeeld van de Social sofa, ten huize van Steph en Muis Vaessen (Foto: J. von Grumbkow; klik om te vergroten).

Rob Thalen voert op 16 januari zijn oude Mini door de sneeuw vanuit Franchorchamps om in Heerlen een lezing te houden. Zijn verbazing dat zovele leden de weergoden hebben getrotseerd, kent geen grenzen. Hij gaat vandaag niet spreken over de Social sofa. Rob Thalen moppert wel dat "Social sofa" een vreselijke naam is. Wie op de sofa plaatsneemt, komt op een sociale zetel terecht. Dus onder het tafelniveau. De sofa moet, net zoals Rotary, een afspiegeling zijn van wat in Heerlen gebeurt. Spiegeltje, spiegeltje... de Social sofa krijgt een mozaïek van spiegeltjes. Wie erop gaat zitten ziet de omgeving en zichzelf weerspiegeld en dus dubbel. Maar wel onder tafelniveau. In de mozaïektegeltjes komt beweging. Rob Thalen: "Stiekem in een hoek komt een fragment van het Rotarywiel. Alleen wie de Rotary kent, zal dit half-verborgen fragment herkennen." Dus veel herkenning van Rotary zal er niet zijn. De sofa wordt hopelijk weerspiegeld in de etalageruit van de voormalige boekwinkel van oud-Rotarylid Chrit Winants. Maar over de Social sofa zou Rob Thalen deze avond niet spreken. Waar wel over? Zie het volgende bericht. En over die Social sofa? Er zijn 4 eerdere berichten: klik hier.

Toevallig vond ik een Limburgs Dagblad (2 jan 2013) met daarin een interview met Margriet Kousen van de Stichting Vrouwen laten Heerlen glimlachen. Zij bracht met een aantal anderen The Elephant Parade naar Heerlen. Kunstenaars uit Parkstad beschilderden 38 ofifanten die op verschillende plaatsen in Heerlen een plekje kregen. Later zijn deze geveild voor een goed doel. De olifanten waren voor 100.000 euro ingekocht en brachten 355.000 euro op. Nu komen er 20 zitbanken naar ontwerp van een aantal kunstenaars, waaronder Rob Thalen. Uiteindelijk blijven die banken in Heerlen. Klik om te vergroten.

Ethische discussie: Leo van Breugel ondervraagd door Jan de Lang

Jan de Lang en Leo van Breugel voorafgaand aan het gesprek op 2 januari 2013 (Foto: J. von Grumbkow; klik om te vergroten).

Leo van Breugel komt uit een ARP-gezin en ging op het hoogtepunt van de Koude oorlog naar de KMA, mede aangetrokken door mooie wervingsfolders maar ook met een roeping: "Iets doen voor Koningin en Vaderland." Volgens hem is samenbinding een belangrijk element in het militaire bestaan en zou mogelijk een verklaring kunnen zijn  voor de vele musea voor de krijgsmacht. Het leger kent veel onderdelen met een eigen geschiedenis. Daarvan wordt van alles verzameld en opgetekend: "Het tonen en bewaren ervan heeft een voorbeeldfunctie, niet om hetzelfde te doen, maar om in dezelfde geest te handelen. Wat de mensen hebben meegemaakt is samenbindend: men heeft samen iets beleefd en daar is men trots op. Er bestaat bijvoorbeeld geen museum voor gemeentesecretarissen: deze mensen kennen elkaar niet en het is niet een ‘heavy’ beroep als dat van politieman of militair." 

Leo van Breugel heeft HBS-A en kwam bij de infanterie terecht. Wat is een infanterist? Degenen met HBS-B kregen doorgaans een meer technische opleiding. Een infanterist is een soldaat die in alle omstandigheden ingezet en gebruikt kan worden. Het zijn de alleskunners binnen defensie. Er wordt geen oorlog gewonnen zonder de inzet van grondtroepen. Zonder "boots on the ground" kan je volgens Leo van Breugel geen definitieve beslissing forceren: "Het verschil tussen aanvallen of verdedigen maakt voor een commandant niet veel uit. Je moet een doel veroveren en daarna consolideren, dus een schuttersputje graven. Bij verdedigen moet je dat putje ook graven."

Toekomstige infanterie met daarin een overzicht van de vroegere en huidige kosten en de ratio gedood/gewond  (Illustratie ontleend aan httpes.paperblog.comla-guerra-del-futuro-732972). Klik om te vergroten.

Nederland is volgens hem voornamelijk defensief geweest. Na de 10-daagse veldtocht is men niet meer in de aanval geweest. Leo van Breugel meent dat het verschil tussen aanval en verdediging relatief is. Denk in dit verband aan de Atjeh en de politionele actie. 
Hoe denkt Leo van Breugel over de Inktvlektheorie? Een van de gevleugelde theorieën is nu de zogenoemde Inktvlektheorie. "Nadat de eerste slag is gewonnen, moet je zorgen dat zo snel mogelijk het normale leven weer kan worden opgepikt. Als iets goed gepromoot wordt, dan breidt de inktvlek steeds verder uit." Projecten voor wederopbouw en het ondersteunen van de lokale overheid zou de bevolking voor de troepen moeten winnen. Door de ontwikkelingszones steeds verder als een inktvlek uit te breiden, kan een heel gebied worden bestreken.

Op vele sites komt de naam van kapitein Raymond Westerling terug, bijgenaamd "de Turk", omdat hij in Turkije was geboren. Hij was commandant van vele Indonesische militairen bij het Nederlandse Korps Speciale Troepen in de jaren 1946-1948 van de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. Hij voerde zuiveringsacties op Zuid-Celebes (Sulawesi Selatan) uit en pleegde een mislukte coup, kort na de soevereiniteitsoverdracht, gericht tegen het bewind van Soekarno. De Stichting Comité Nederlandse Ereschulden ijvert er voor dat de nabestaanden van slachtoffers van de zuiveringsacties op Zuid-Celebes schadevergoeding en erkenning van Nederland krijgen. Westerling erkende in het interview dat er onder zijn verantwoordelijkheid oorlogsmisdaden waren gepleegd in Nederlands-Indië. (Klik om te vergroten.)

Wanneer is iemand een goed militair? "Dat is subjectief. Denk bijvoorbeeld aan Raymond Westerling. Deze heeft de doelen bereikt, werd gedragen door zijn manschappen en was een goed commandant. Maar over Westerling is meer bekend geraakt." Je bent volgens Leo van Breugel goed als je het vertrouwen hebt van jouw ondergeschikten: je moet het voorbeeld geven, je moet bij de eerste tien behoren, met alles meedoen, en je moet laten zien dat je ook iets kan. Je moet je niet terugtrekken. Voor zo’n commandant gaat men door het vuur. Vertrouwen bouw je op. Je hoeft in jouw groep niet de besten te hebben, maar er moet van twee kanten een vertrouwensbasis zijn. 

Marco Kroon was de eerste militair die sinds 1955 onderscheiden is met de Militaire Willems-Orde, de hoogste militaire onderscheiding van Nederland. Hij kreeg die onderscheiding in 2009 voor moedig optreden en leidinggeven als officier bij vuurgevechten in Afghanistan. In april 2011 werd hij vrijgesproken van een verdenking van drugsbezit. Hij werd wel veroordeeld voor het bezit van vier stroomstootwapens, waarvan hij er drie heeft doorgeleverd. In juli 2012 trad hij aan als compagniescommandant van zijn regiment. (Foto ontleend aan ANP-NRC- ANP-19780570-568x404) (Klik om te vergroten.)

Hoe denk je over Marco Kroon? Marco Kroon was na zo’n 50 jaar de eerste militair die de hoogste militaire onderscheiding kreeg, de Militaire Willemsorde. "Hij heeft bijzondere dingen gedaan en zijn kwaliteiten staan buiten kijf. De oude dragers van deze orde kwamen nooit in de pers. Van velen wist men niet eens dat zij de orde ooit ontvangen hadden. Kroon was de eerste die een mediahype werd en ook een boek schreef." De manier waarop al de gebeurtenissen rond Kroon naar buiten zijn gebracht, wordt door Leo van Breugel betreurd. Waarschijnlijk heeft Kroon er veel van geleerd, want hij wilde weer gewoon compagniescommandant worden.
Waar ben je zelf het meest trots op? Leo van Breugel zegt dat dat zijn tijd was als bataljonscommandant van zo’n 850 mensen. Je kent er velen van. Je hebt hun vertrouwen en hij kijkt met veel genoegen op deze periode terug. 

In hoeverre speelt ethiek een rol? De man die geen vragen mag stellen, gaat de stelling aan dat een goed militair geen ethiek heeft. Het beroep is doden. Als je daar niet tegen kan, ben je dienstweigeraar. Ook een goed advocaat verdedigt alles en zet zijn ethiek buiten spel, dit wil zeggen tussen haakjes. Leo van Breugel: "Ethiek speelt altijd een rol. Als je in een oorlogssituatie een gewonde officier gevangen neemt, kan je voor de keuze staan om hem eerst te ondervragen en informatie van hem te verkrijgen en hem pas daarna naar het hospitaal te vervoeren of om de omgekeerde weg te bewandelen."

Karremans was luitenant-kolonel van Dutchbat toen de Bosnische plaats Srebrenica in juli 1995 werd ingenomen. Hij werd zwaar bekritiseerd over zijn functioneren tijdens de val en over zijn uitspraken na de val. In het Srebrenica-rapport van het NIOD (met een aantal deelstudies, in totaal 6.600 bladzijden uit 2002) wordt hij grotendeels vrijgepleit. De foto van een toostende Karremans en Mladić werd gemaakt door een fotograaf van persbureau AP die zijn fotografen anoniem liet werken, om vergeldingsacties te voorkomen. (Foto ontleend aan de NRC; klik om te vergroten)

Hoe denk je over Karremans? "Het is lastig om je in de gedachtewereld van Karremans te verplaatsen, want het is een ingewikkelde materie. De luchtsteun die Karremans had gevraagd kwam niet of te laat. De betrokken generaals zijn niet in de media geweest. De betrokken Fransen hebben geen verklaring gegeven. Het politieke aspect en de rol van de Fransen is nooit duidelijk geworden. Later brachten de media tv-beelden uit Zagreb met Willem-Alexander tussen bierdrinkende, hossende Dutchbatters. Dit was smakeloos en hoewel daaraan een beperkt aantal mensen van de 800 man meedeed, blijft dit terugkeren in de pers."

Zelf heeft Leo van Breugel nooit onder vuur gelegen. Hem valt op dat er een scheiding lijkt te komen tussen officieren die wel en die niet onder vuur hebben gelegen. Het is niet uitgesloten dat commandanten meer risico’s gaan nemen en dergelijke situaties gaan opzoeken omdat dit status geeft. En zo eindigde een gesprek dat raakte aan het gewone militaire ambacht en aan de grote vragen rond Westerling, politionele actie, Karremans en Kroon.

Benefietconcert 3 februari 2013

Palestijnse en Joodse jongeren tijdens de vredesweek in Duitsland, april 2012

Robert Mülig is betrokken bij een aantal projecten in Oost-Jeruzalem. Hij maakt de club attent dat op 3 februari Mireille Heijltjes samen met de Bulgaarse pianist Peter Petrov een benefietconcert geeft in Theater Heerlen. De opbrengst van dit concert steunt twee doelen: het vredesproject 'Break your Walls' (klik) van jonge Israeliërs en Palestijnen, en het Princess Basma Center, een revalidatiekliniek voor gehandicapte kinderen in Oost-Jeruzalem. 'Break your Walls' beoogt het afbreken van de mentale muren waardoor mogelijk de fysieke muur op de West Bank wordt afgebroken. Het Princess Basma Center (klik) biedt interne medische zorg en speciale programma's voor moeders. In de Palestijnse gebieden is dringend behoefte aan de verzorging en begeleiding van gehandicapte kinderen en voorlichting aan hun families. Bestellen van kaarten online via deze link (klik). 

Nieuwjaarswandeling 6 januari 2013

Uitnodigingskaart voor de nieuwjaarswandeling van Wil Pécasse, met een vrolijk fluitend vogeltje op een oude paal met het Rotaryembleem, en een koek-en-zopie-tent halverwege de wandeling. Deze tent bleek mobiel en gevuld met de drankkast van de Alphons en Toos Spijkers, die zelf niet meeliepen want ze waren aan het bridgen. De wandeling ging zoals gebruikelijk in een rondje en anders dan vorige jaren waren er geen honden bij, maar dat kon Wil Pécasse toen hij achter zijn schildersezel kroop niet weten. (Klik om de creatieve uiting te vergroten.) 

De Fellowshipcommissie hield de jaarlijkse nieuwjaarsontmoeting met een wandeling die uitgezet was door Alphons Spijkers en begon vanuit het Bölschercafé met een bridgedrive die geleid werd door Fred Frumau. Eerst de onvermijdelijke vlaai en aan het eind de traditionele erwtensoep.

Voor de wandeling stapte Steph Vaessen in Weustenrade een van de mooiste devotiekapelletjes van Limburg binnen. Ik zag dat het kapelletje gewijd was aan 'Onze lieve vrouw onbevlekt ontvangen'. Steph Vaessen brandde een klein kaarsje op de goede afloop van de wandeling. Dat was nodig want op de vorige wandeling was Dries Ausems lelijk in de modder terecht gekomen en bevlekt thuis gekomen. Het kaarsje kostte 30 cent. Dat geld kon nauwelijks in het volle bakje, maar Stephs voorzorgsmaatregel moet geholpen hebben, want iedereen, inclusief Dries Ausems, kwam onbevlekt terug in het Bölschercafé. (Foto: J. von Grumbkow; klik om te vergroten.)

Het Bölschercafé is in een pand uit de 18e eeuw gevestigd. Het is een oude herberg, een typisch Limburgs dorpscafé en heeft plaatselijk enige bekendheid als uitvalsbasis voor wandelingen, fietstochten, en nu ook bridgedrives. Er liggen nog een paar restjes bruinbrood met katenspek op de tafel van de bridgers. De glazen bier en wijn moeten weer worden bijgevuld. Op de achtergrond legt Fred Frumau aan een aandachtig luisterende voorzitter Henk Goei Thè nog eens de spelregels van het edele brigdespel uit. (Foto: J. von Grumbkow; klik om te vergroten.)

Op 6 januari bleek de lente begonnen. Het was 10 graden. Iedereen hield droge voeten en nam zelfs even de tijd om voor de fotograaf te poseren. In het midden de fysiotherapeutische ondersteuning (Foto: J. von Grumbkow; klik om te vergroten).

Jan van den Goorbergh (met pet stevig op hoofd gedrukt), Gerard Haack  (bescheiden op de achtergrond), Dries Ausems (in het wit gestoken om de gladde modderpaden te tarten) en Paul Franken (nieuwsgierig naar de fotograaf kijkend, vanachter de brede rug van Dries Ausems). (Foto: J. von Grumbkow; klik om te vergroten).

De caféhouder van het Bölschercafé schept uit de dampende ketel voor ieder een kop dikke erwtensoep met daarbij bruinbrood en katenspek. Een traditioneel Nederlands gerecht dat je ook wel in het buitenland kan krijgen, maar hier de naam snert heeft. Het zou op de werelderfgoedlijst van Nederlandse tradities moeten staan. Het is eigenlijk dikke pap, want het kan zo sterk gebonden zijn door de groenten en de spliterwten, dat je het geen soep meer kan noemen. Maar gelukkig bleef in deze snert mijn lepel niet rechtop staan en bleek het inderdaad soep te zijn. Het is mij niet bekend waar het woord snert vandaan komt. Men zegt dat het van 'snerten' komt, hetgeen winden laten of gepruttel betekent, maar daar konden we in het Bölschercafè weinig van merken. Dus het moet een apocrief verhaal zijn of er ontbrak een essentieel bacterieel ingrediënt in de soep. (Foto J. von Grumbkow; klik om te vergroten.)

Rob Thalen: 16 januari 2013

Rob Thalen in gala-uniform dat hij draagt samen met zijn insignes en tressen bij plechtigheden en officiële ontvangsten die hem begin december worden bereid (Foto: J. von Grumbkow)

Rob Thalen houdt op woensdagavond 13 januari een lezing. Hij kan pas ter vergadering bepalen waarover hij zal spreken. Het kan gaan over zijn verzameling bronzen die hij uit een vorig leven heeft overgehouden, zijn silverworks (klik), de social sofa, of de komende presentatie op Palm Beach (klik) samen met Jaap Thalen. 

Thalen & Thalen

Integrand: contact studenten en bedrijven

Bestuur Integrand Maastricht, met daartussen de twee sprekers van de Rotarybijeenkomst van 11 januari 2013: Tara Naus voorste rij rechts en Rody Hutjens achterste rij in het midden/ (Foto ontleend aan http://www.integrand.nl)

Op 11 januari 2013 legden Tara Naus en Rody Hutgens uit wat Integrand is: een stichting om studenten en bedrijven in contact te brengen met o.m. de bedoeling om de bedrijfsvaardigheden van academische studenten te vergroten. Integrand werd opgericht in 1980 door Delftse studenten en ontwikkelde zich tot een grote landelijke organisatie met in elke universiteitsstad een vestiging. Door de nationale dekking is Integrand de grootste academische stagebemiddelaar van Nederland.Het productportfolio bestaat uit stages (afstudeerstages, meeloopstages, zomerstages, werkopdrachten, businesscourses), inhousedagen, carrière-evenementen en arbeidsmarktgerichte activiteiten. 

De bemiddelingsfee is €485 per succesvolle bemiddeling. No cure, no pay.Wat brengt het op? Promotie van de stage en het bedrijf onder 15.000 studenten. Voorselectie van CV’s.  Een manier om academisch talent aan te trekken. Toegang tot recente academische kennis. Contact: maastricht@integrand.nl

Tara Naus van Integrand (Ontleend aan Linkedin)

Jef Haagmans

(1946-2013)

Jef Haagmans (1946-2013)

Jef Haagmans was clublid van Rotaryclub Heerlen sedert 1983. Zijn classificatie was tandheelkunde. Hij overleed op 4 januari 2013. Een betrokken, onafhankelijke, milde en geestige man die in zijn gezin en tandartsenpraktijk zijn levensvervulling vond. Voor de club heeft hij veel betekend. Hij was een actief clublid en binnen de club was hij geliefd. Op het gedachtenisprentje stond een gedicht van de Vlaamse dichter Willy Verhegghe: 

Renners sterven niet 

ze verdwijnen alleen uit het zicht

eens zij de laatste finish hebben overschreden

en de snelheid van het leven

hen met stijve spieren achterlaat.

Gelukkig 2013

Familiebedrijven

Ton Goedmakers (Foto: J. von Grumbkow)

Op 19 december 2012 sprak Ton Goedmakers over de positie van familiebedrijven. Familiebedrijven kennen een dominante positie van de familie met minimaal 25% van de aandelen en hebben meewerkende familieleden . Er zijn in Nederland 260.000 familiebedrijven met een totale omzet van 320 miljard die voor 50% bijdragen aan het bruto binnenlands product. Ton Goedmakers citeert een onderzoek: voor de helft van deze bedrijven is winst niet het doel (wel winstbehoud). 30% van de CEO’s is 20 jaar of langer verbonden aan het bedrijf. De helft zou de code-Tabaksblat liever afschaffen en de andere helft ziet de code als noodzakelijk kwaad. 82% haalt innovatie uit de klanten, waar grote beursgenoteerde ondernemingen hun innovatie op grond van marketingonderzoek doen. Opvolging is bij 45% geen thema. Mogelijk schuiven zij deze problematiek voor zich uit. 

http://www.fbned.nl/ 

Familieleiderschap versus bedrijfsleiderschap. Het eerste vraagt improviseren en empathie, de familie bij elkaar houden, de bekwaamheid om familieleden vrijwillig over de brug te krijgen, gezag, lange-termijndenken. Vertrouwen staat op de eerste plaats.  Op de tweede plaats: controle. Controle staat juist op de eerste plaats bij bedrijfsleiderschap dat efficiency-gedreven is en hoort bij een afrekencultuur. De vraag is: ben je een familieleider of een bedrijfsleider? Ofwel je bent goed in het ene ofwel je bent goed in het andere. Ton Goedmakers kijkt terug op de opvolging zoals hij deze indertijd als zoon heeft ervaren en hoe hij nu, jaren later, de opvolging ziet vanuit zijn positie als vader. Tenslotte bespreekt hij hoe in familiebedrijven gekeken wordt naar schoonbroers.

(Foto: J. von Grumbkow)

Women in White in Winselerhof (3)

Women in White na het applaus, de bloemen en het schitterende kerstoptreden voor de Rotaryclub Heerlen in de Winselerhof in Landgraaf op 16 december 2012
(Foto: J. von Grumbkow). Klik om te vergroten.

Namens de Fellowshipcommissie dankt Jan Stoot de Women in White voor hun prachtige en altijd lastige a capella, want zonder instrumenten hoor je snel de fouten en is het moeilijk om de toonhoogte vast te houden, maar bij deze vrolijke women ging het allemaal voortreffelijk!
(Foto: J. von Grumbkow)

Women in White in de Winselerhof (2)

Rotaryclub Heerlen luisterend in de Winselerhof
naar de Women in White op 16 december 2012
(Foto: J. von Grumbkow).

Rotaryclub Heerlen in de Winselerhof op 16 december 2012
(Foto: J. von Grumbkow).

Women in White in de Winselerlof (1)

Women in White in de Winselerhof te Landgraaf
tijdens hun kerstoptreden met een gevarieerd repertoire
voor een ademloos luisterende Rotaryclub Heerlen
op 16 december 2012: vrolijk, beweeglijk en uiterst ontspannen
 (Foto: J. von Grumbkow).

Laarsjes van de witte vrouwen
(Foto: J. von Grumbkow).

Whispering caves

Lenny Berkers en Henk Goei Thè op 16 december 2012 in de Winselerhof in Landgraaf (Foto: J. von Grumbkow). Klik om te vergroten.

Lenny Berkers overhandigt op 16 december 2012 aan de voorzitter van Rotaryclub Heerlen Henk Goei Thè de CD van de Whispering caves met de bedoeling deze weer door te geven aan Paul Franken. Het project had € 5000,- opgeleverd voor Rotary Polio. Zie het eerdere bericht op deze blog (klik). De bladmuziek en de CD zijn te bestellen bij harpmusic.eu.

Nieuwjaarswandeling

6 januari 2013: Winterse nieuwjaarswandeling vanuit het 300 jaar oude dorpscafé Bulcher in Woestenrade (klik). Programma en deelname via email bij Jan Stoot en Alphons Spijkers.

Women in White

Zondag 16 december 2012 luistert en kijkt Rotaryclub Heerlen naar het zangtrio Women in White. Sinds  8 december 2012 ook op Facebook (klik).

Bericht van Rebecca Näff

Rebecca Näff is weer terug in Liechtenstein en is naar school gegaan (meer dan haar lief is), zoals ze deze week liet weten aan Rotaryclub Heerlen. Voorbij, voorbij...

Installatie Marcus Vankan

Rotarylid Marcus Vankan is per 1 december 2012 de nieuwe pastoor van cluster Tabor (Baexem, Grathem, Kelpen-Oler, Leveroy en Heythuysen). De installatie is in de Nicolaaskerk te Heythuysen op zondag 9 december om 14:00 uur. Om 15:30 uur is er receptie in cultureel centrum de Bombardon. Een interview met hem staat hier (even 15 seconden reclame doorstaan, maar dan volgt een leuk gesprek).

Met Sinterklaas naar de Corisberg (4)

Waardig met het grote boek langs de tafels van de Corisberg (Foto: J. von Grumbkow).

De Corisberg in Heerlen is een kleinschalige woon- en werkgemeenschap met een boerenbedrijf. Mensen met een stoornis in hun ontwikkeling wonen en werken er: de handen uit de mouwen en veel in de buitenlucht. Rotaryclub Heerlen maakt sinds het voorzitterschap van Steph Vaessen Sinterklaasgeschenkjes voor de bewoners van de Corisberg. In het verleden heeft de Corisberg steun van de Frans Gijzels Stichting gekregen. Op 5 december 2012 bracht de Sint namens de Rotaryclub Heerlen een bezoek aan de Corisberg.

Sint en Pieten op de Corisberg (Foto: J. von Grumbkow).

De Corisberg is een monumentale carréboerderij, midden in het groen aan de rand van de stad Heerlen. De Sint en zijn gevolg stapten de hoeve binnen in het Caumerbeekdal, een prachtig natuurgebied. Het is een biologisch-dynamische boerderij met een gemengde bedrijfsvoering. Er is vee, een tuinderij, een boomgaard met hoogstamfruit en een bessentuin en een boerderijwinkel (zie www.deseizoenen.org/page/Heerlen-De-Corisberg.aspx).

Overzicht Hoeve de Corisberg (Foto: J. von Grumbkow).

Het resultaat van ieders werk is tastbaar. Op de tafels stonden schaaltjes met zelf gebakken koekjes en pepernoten. De meesten gingen hun cadeautjes bij de Sint ophalen. Soms kwam de Sint ze zelf brengen. Meestal onder veel gelach, want over een ieder had Sint een treffende anekdote in zijn grote boek staan.

Met Sinterklaas naar de Corisberg (3)

Het werd een hilarische bijeenkomst ten huize van de familie Vaessen. Joost Smeets probeerde alles in de hand te houden. Ditte Merle haalde de Pieten uit hun rol. Muis Vaessen constateerde opgelucht dat haar huis overeind bleef (Foto: J. von Grumbkow).

Terwijl de Sint zich geestelijk voorbereidde, dreigde in huize Vaessen het decorum weg te vallen. Veel vlaai en geroddel over de Sint. Opnieuw gaven de Pieten een imitatie weg. De linker Piet ging Inge Tas van de Corishoeve nadoen. De rechter Piet gaf een parodie op José Pécasse: onnodig ronddribbelen, de aanwezigen aanstoten en uitbundig lachen. Ditte Merle zat de linker Piet op te fokken. Muis Vaessen mocht zich even bij het gezelschap voegen want de taak van het bedienend personeel ligt rond de keukenkastjes en de gootsteen. Maar in feite was zij de perfecte gastvouw: hartelijk en ondersteunend. Toen iedereen aan een rondedansje wilde beginnen, stak de bisschoppelijke woordvoerderJoost Smeets er een stokje voor, zodat de Sint zijn meditaties ongestoord kon voortzetten.

Met Sinterklaas naar de Corisberg (2)

Toen de Sint bij de kapper wakker werd, had deze Sints hoofd ongevraagd een complete behandeling gegeven. De weelderige witte baard was verdwenen. De linker Piet drukte de mijter op Sints gemillimeterde hoofd en toverde een vrolijke lach op haar gezicht waar José Pécasse het patent op heeft. De rechter Piet redde de situatie door snel een imitatie weg te geven van Inge Tas. Bij de Sint kon er amper een bescheiden lachje af, wat hem ineens deed lijken op Rob Thalen (Foto: J. von Grumbkow). 

Daar stond de Sint met zijn Pieten in de huiskamer van de familie Vaessen. De mijter heeft dezelfde kleurstelling als zijn wijde mantel. De mijter is pas na het jaar 1000 ingevoerd. Sindsdien staat in het midden van de mijter een kruis. Gezien de lengte van de Sint moest hij oefenen om op waardige wijze het vertrek te verlaten. Niet overal wordt bij de bouw rekening gehouden met de deurhoogte als de Goedheiligman langskomt. Wanneer de Sint de mijter moet afzetten, dan overhandigt hij de mijter aan de dichtstbijzijnde Piet. Deze neemt de mijter in bewaring. Vervolgens doet Piet enkele stappen naar voren om het vertrek te verlaten. Passeert de Sint het deurkozijn, dan reikt Piet bij de deur de mijter weer aan. Toen na enig repeteren alles goed ging, kon de Sint en zijn gevolg op weg naar de Corisberg (Klik).

Met Sinterklaas naar de Corisberg (1)

Rob Thalen hijst zich in een waardige onderjurk en knoopt met zorg de bisschoppelijke knoopjes dicht (Foto: J. von Grumbkow). 

Ten huize van de familie Vaessen paste de Sint zijn nieuwe wintercollectie: klassiek en kleurrijk. De witte onderjurk is van katoen en eindigt 10 cm boven de enkel. Er zitten simpele kanten decoraties aan. Deze accentueren de eenvoudige komaf van de Sint. Rob Thalen, die even Sints tabbert uitprobeerde, is trots op zijn komaf: zijn vader was mijnwerker. Zelf werkt hij ook met zijn handen. Maar zonder geest verrichten handen niets want geest en lichaam zijn een. Om zijn middel bond Rob Thalen een wit koord. Dit schijnt de klingel te heten en doet denken aan het touw van een monnikspij. Alweer om eenvoud te suggereren.

Het witte touw om het middel van de bisschop is van een grote eenvoud, zoals bij monnikspijen (Foto: J. von Grumbkow).

Naarmate Rob Thalen zich verder aankleedde, groeide hij in zijn rol, maar het gaf hem een dubbel gevoel. Hij is immers van protestantse huize. Een ketter die zich hult in Roomse kledij. Dat kan nooit goed gaan. Toen een collega van mij voor het eerst als hoogleraar in zijn toga rondliep zei hij (prof. dr. J. Syroit): ‘Ik hou er niet van. Als misdienaar in Sint-Michiels vond ik het al lullig. Bij feestelijke missen droeg ik een lichte rode rok. Bij alles wat te maken had met de dood, droeg ik een zware, zwarte jurk. Die was gemaakt van de oude jassen en broeken van de Broeders van Liefde. Daar waren lappen van overgebleven en die waren aan elkaar genaaid. Je vroeg je altijd af: heb ik vandaag een martelaar? Dan was het zwart. Komt de bisschop? Dan was het rood. Er is natuurlijk een verschil met nu. Toen liep ik in toga als dienaar rond. Nu loop ik in toga rond als de baas. Toch voel ik mij voor joker. Ik heb het gevoel dat ik onder die toga in mijn blote kont loop. Je hebt de kleren van de keizer aan. Iedereen kijkt je aan en zegt: “Oh, wat mooi”, maar ik heb het gevoel dat ik niks aan heb.’ Door Toga Therapie® is dat gevoel te onderdrukken. Zou onze Sint ook dit gevoel hebben?

Rob Thalen slaat een mantel van donkerrood fluweel om. Het geheel is afgezet met goudkleurig brokaat (Foto: J. von Grumbkow). 

Social sofa (4): Weer een stapje verder

Rob Thalen met het voorbeeld van de Social sofa, maar nog zonder mozaïk. Dat wordt dus nog even goed nadenken (Foto: J. von Grumbkow). Klik om te vergroten.

Woensdag 5 december 2012 kreeg Rob Thalen ten huize van de familie Vaessen een minivoorbeeld van de Social sofa in handen gedrukt. Rob Thalen gaat Heerlen laten glimlachen (klik). Een van de 20 sofa's die in het najaar 2013 in Heerlen te bewonderen zijn, wordt zijn ontwerp . Een aantal mensen van Baanbrekend werk (klik) gaan ermee aan de slag. Jan Stoot en Joost Smeets van de Lustrumcommissie volgen het nauwgezet. Klik op het eerdere bericht.

Fusie tussen ziekenhuizen

Het zag er naar uit dat de NMa geen vergunning zou verlenen voor de fusie Atrium (Heerlen) en Orbis (Sittard). De achterliggende gedachte voor een weigering zou volgens mij kunnen zijn: 'Jullie worden het grootste ziekenhuis. Dan gaan de prijzen omhoog en de verzekeraars zijn niet machtig genoeg.' David Jongen voorzitter van Atrium, geboren in de Vroedvrouwenschool in Heerlen en opgegroeid in Simpelveld, kon niet zeggen waar het initiatief voor de fusie van Atrium en Orbis oorspronkelijk vandaan kwam. Dat was onduidelijk. De redenen om te fuseren waren wel duidelijk. Op de Rotarybijeenkomst van 30 november 2012 zei David Jongen dat het initiatief voor zijn tijd lag. Een jaar eerder, in oktober 2011, volgde hij oud-Rotarylid Eke Zijlstra en werd de nieuwe baas van Atrium Medische Centrum in Heerlen. 

Volgens mij kan je in zijn algemeen zeggen dat de druk op ziekenhuizen om te fuseren ontstaat door strengere kwaliteitseisen, de wens om verliesgevende en winstgevende behandelingen uit te ruilen en om de toenemende financiële risico’s voor ziekenhuizen af te dekken. Ook gaat het om het versterken van de onderhandelingspositie tegenover de selectiever inkopende zorgverzekeraars en tegenover de specialisten die zich organiseren in stads- of regiomaatschappen. Vanuit de A&O-psychologie zie je dus motieven als kwaliteitsverhoging, kostenreductie, risicobeheersing, afstemming en uitruil van taken, versterking van onderhandelingspositie. 

Orbis Sittard

Orbis dreigde enkele jaren geleden failliet te gaan door peperdure nieuwbouw. Orbis had in 2010 een nettoschuld van 455 miljoen euro (volgens Zorgvisie – Bart Kiers). Veel is inmiddels afgelost. 60 miljoen moet nog achtergesteld worden. Atrium MC van haar kant had moeite om de financiering voor nieuwbouw en renovatie rond te krijgen.
De NZa signaleert twee potentiële nadelen bij fusies van ziekenhuizen, te weten een prijsverhoging van de ziekenhuiszorg en een verkleining van de keuzemogelijkheden voor patiënten bij doorverwijzing naar topklinische ziekenhuiszorg in de regio. Voor Orbis en Atrium kwam toch de goedkeuring. Reden daarvoor is onder meer een afspraak over het prijsplafond. De NZa ziet als belangrijkste nadeel van elke fusie, ongeacht of dit nu Orbis en Atrium betreft, dat de prijs mogelijk omhoog gaat. De NMa stelt dus in overleg een prijsplafond op. De NMa volgt een aantal jaren of de prijzen van de fuserende partners onder dit plafond blijven. Na die periode kijkt de NMa of het plafond nog nodig is.

David Jongen op 30 november 2012 op de Rotarybijeenkomst te Heerlen (Foto: J. von Grumbkow). 

Zaterdagochtend (1 december 2012) hoorde ik op BNR de Maastrichtse hoogleraar Gezondheidseconomie Wim Groot zeggen dat de schaalvergroting in de zorg het einde van de marktwerking kan inluiden. Er is volgens hem een proces in gang gezet dat niet meer te stoppen is. Op andere terreinen zien we dat grote instellingen soms ontsporen. Een actueel voorbeeld in de onderwijssector is Amarantis, maar de vraag is of je de zorgsector met de onderwijssector kunt vergelijken. Wim Groot: 'Het is zeer goed voorstelbaar dat we over 5 of 10 jaar denken: waarom hebben we in hemelsnaam al die grote ziekenhuizen laten ontstaan?' Volgens Groot mislukken veel ziekenhuisfusies. De NMa toetst een fusieaanvraag en baseert zich op een fusie-effectrapportage. Daar gaan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de Inspectie (IGZ) over. Wim Groot meent dat deze effectrapportage een wassen neus is, want op papier wordt het positief voorgesteld, terwijl de inspectie (IGZ) op dat terrein weinig deskundig is en pro schaalvergroting is. Het gevolg is dat (volgens Groot) de macht bij de ziekenhuizen komt en de marktwerking ten grave wordt gedragen. 

Het is dus te begrijpen dat oud-minister van Jeugd en Gezin (onder Balkenende) André Rouvoet als nieuwe voorzitter (en opvolger van Hans Wiegel) van Zorgverzekeraars Nederland, vanuit het belang van de verzekeraars, vol kritiek zit: de patiënten worden de dupe omdat ze niet meer zelf kunnen kiezen voor een ziekenhuis. Ook dreigen de premieverschillen tussen zorgverzekeraars zo klein te worden dat overstappen nauwelijks loont. Rouvoet: .”Zo is het straks niet meer mogelijk om zelf een specialist te kiezen voor een operatie en de rekening door te schuiven naar de zorgverzekeraar."

David Jongen vermoedt dat Maastricht en Roermond enigszins benauwd zijn voor de fusie. In de provincie Limburg blijven slechts twee ziekenhuizen over die concurrentiedruk kunnen uitoefenen op de beoogde fusiepartners, te weten het Academisch Ziekenhuis Maastricht en het Laurentius Ziekenhuis te Roermond. Het Laurentius Ziekenhuis in Roermond is bezorgd over de fusie tussen Orbis en Atrium, aldus het blad Zorgvisie. Volgens bestuurder Jack Thiadens van het Laurentius Ziekenhuis is er na een fusie geen sprake meer van een gelijk speelveld ('Level playing field') voor ziekenhuizen in Midden-Limburg, omdat Orbis veel staatsteun heeft ontvangen. Laurentius heeft juist efficiënt gewerkt. Die steun zet haar concurrentieel op een achterstand. Zij wordt als het ware gestraft voor haar efficiency.

De een denkt dat het een fusie (merger) is. Voor de ander is het een simpele overname (takeover).

Ik las in Zorgvisie dat de fusie tussen Orbis en Atrium volgens Jack Thiadens ruimte laat voor het continueren van verkapte steun. De consequentie is volgens hem dat de patiëntenzorg in Midden-Limburg, op onderdelen, op termijn bedreigd wordt. Orbis is overeind is gehouden met steun. Volgens Jack Thiadens is inmiddels is al 47,2 miljoen euro afgefinancierd. Bestuursvoorzitter Jack Thiadens: ‘Wij hebben een prachtig ziekenhuis dat dichtbij onze patiënten staat, dat efficiënt ingericht is en als voorkeursziekenhuis voor verzekeraars geldt. Zonder dat we één euro overheidssteun hebben mogen ontvangen. We hebben een prima prijs-kwaliteitsverhouding. Maar als de buren steun krijgen ofwel hogere prijzen kunnen blijven berekenen, kom je met een buurman die vijfmaal zo groot is, op termijn uiteindelijk zelf in de problemen' (ontleend aan Zorgvisie – Wouter van den Elsen). 

David Jongen (Foto: J. von Grumbkow). 

Ziekenhuizen moeten voldoen aan de volumenormen van de IGZ, de verenigingen van medisch specialisten en zorgverzekeraars. Doen ze niet voldoende operaties, dan moeten ze daarmee stoppen. Er is dus externe druk om door samenwerking het volume te vergroten. Door samenwerking wordt de onderhandelingspositie tegenover de zorgverzekeraars verbeterd. Wat betreft die verzekeraars zei Wim Groot dat het onbegrijpelijk was dat zorgverzekeraars als De Friesland en Achmea mochten fuseren. Het gaat dus om geld en macht. Dat verzekerden naar een andere verzekeraar konden overstappen, was volgens Wim Groot onzin want De Friesland was al monopolist. Dat fusies niet per definitie leiden tot voordeligere zorg werd een tijdje geleden bevestigd in de Volkskrant. De NMa vergeleek de prijzen van heupoperaties voor en na de fusie van het Rotterdamse Havenziekenhuis met het Erasmus MC en de fusie van Gooi Noord en Ziekenhuis Hilversum. In beide gevallen steeg volgens de Volkskrant de gemiddelde prijs. Volgens de NMa leiden fusies tot een regionale monopoliepositie. Patiënten kiezen niet op basis van prijsvergelijking, maar voor een ziekenhuis dicht in de buurt.

David Jongen (Foto: J. von Grumbkow)

Met de fusie ontstaat in Zuid-Limburg een van de grootste ziekenhuizen van Nederland, met een 'adherentiegebied' van bijna een half miljoen inwoners. Toen ik opzocht wat adherentie is, bleek dat adherentie het proces waarbij micro-organismen zich vasthechten aan een oppervlak:  een voorwaarde wil een micro-organisme zich in de gastheer kunnen handhaven en delen. Patiënten moeten zich dus als micro-organismen hechten aan hun gastheer: het ziekenhuis.
De NMa ziet concurrentiedruk aan de randen van adherentiegebieden. Ziekenhuizen openen een buitenpolikliniek om hun verzorgingsgebied te vergroten (Kiers, 2010). Ook de ontwikkeling van ketenzorg, waarbij onderdelen van de ziekenhuiszorg worden overgeheveld naar de eerstelijn, zorgt voor een toename van het aantal buitenpoliklinieken. Ziekenhuizen gaan door het overhevelen van ziekenhuiszorg naar de eerstelijn nauwer samenwerken met huisartsen. Maar het bevordert tegelijk hun monopoliepositie.  Er kan door cliënten niet meer gekozen worden omdat er na concentratie nog één aanbieder zal overblijven. De vraag is natuurlijk of de patiënt van vandaag wel prijsvergelijkingen maakt.

Marktwerking

Een van de aanwezige specialisten op de bijeenkomst van 30-11-2012 ging op deze vraag in. Hij verhaalde van een patiënte in Valkenburg die ineens naar het ziekenhuis moest. Wie in Valkenburg woont, zit even ver van Maastricht als van Heerlen. Ze twijfelde maar koos voor Heerlen 'want daar zou minder met co-assistenten worden gewerkt.' Op weg naar Heerlen, besloot ze dat ze beter naar Brunssum kon afbuigen want daar waren helemaal geen co-assistenten. Toen ze daar aankwam moest de specialist worden opgeroepen. Die specialist zei dat hij juist dicht bij het Heerlense ziekenhuis was gaan wonen om snel aanwezig te kunnen zijn. Nu moest hij voor dezelfde ingreep naar Brunssum rijden omdat de patiënte door keuzestress door twijfels overmand was. Het duurde dus even voordat hij aanwezig kon zijn. Het hebben van keuzen geeft onzekerheid en het eindresultaat van het keuzeproces kan nadelig zijn. 

Volgens David Jongen kan het fusieproces na de goedkeuring van de NMA voortvarend verder gaan. Hij betoogt dat de motieven om te fuseren duidelijk zijn: het gaat om meer kwaliteit tegen lagere kosten. De uitdagingen voor beide ziekenhuizen zit in het borgen van het aanbod aan zorg en het verhogen van de kwaliteit in de regio. Door samenwerking is het mogelijk om te voldoen aan de normen op het aantal ingrepen. Door samenwerking kunnen teams worden gecreëerd met de juiste kennis en kunde en is het mogelijk om de mensen effectiever in te zetten. Uiteindelijk biedt de fusie volgens hem uitzicht op een financieel gezien sterkere structurele basis. Kijken we naar beide ziekenhuizen op individuele basis, dan zijn volgens David Jongen Atrium en Orbis kwetsbaar en zou zonder fusie de toekomstige kwaliteitsontwikkeling onvoldoende gewaarborgd zijn:

Klik om te vergroten

Het is een hele klus om de fusie te realiseren. Ik zag een stroom van werk voorbij trekken die te maken heeft met de operationele uitvoering. Verschillende werkgroepen hebben daarvoor afzonderlijk strategische plannen opgesteld waarin de kwalitatieve en financiële meerwaarde van de samenwerking uitgezocht zijn en die samen het integrale plan vormen. 
De organisatie die gaat komen, heeft de volgende uitgangspunten:

Klik om te vergroten

• In Sittard en Heerlen wordt volwaardige zorg aangeboden met eigen accenten. 
• De locaties Brunssum, Echt en Kerkrade blijven gehandhaafd. 
• Voor de (zorg)professionals wordt een aantrekkelijke werkomgeving gecreëerd door specialisatie, opleiding en onderzoek, ontwikkeling en persoonlijke groei.
• Gedwongen ontslagen worden zoveel mogelijk voorkomen, maar zijn waarschijnlijk niet te vermijden.
• Met de zorgen van de patiënt en diens naasten (langere reistijd) wordt rekening gehouden. 
• De nieuwe organisatie acht een goede samenwerking met het AZM  belangrijk.
• De nieuwe organisatie blijft de samenwerking met de huisartsen(organisaties) opzoeken en verder ontwikkelen.

Voordat de fusie rond is moet er nog veel gebeuren. Van Atrium raakt de ICT verouderd en Orbis heeft weer veel maatwerk. Er zijn cultuurverschillen. Heerlen wordt waarschijnlijk als hautain gezien en Orbis als te zakelijk. Volgens David Jongen moeten de specialisten nog fuseren en dat maakt het ingewikkeld en ook het overleg met de Ondernemingsraad is nog lastig.

Een enkele kritische noot staat hier.