Kerkje van Wahlwiller (4): van ramptoerisme naar kunsttoerisme

De sobere dwarsbeuk van het kerkje van Wahlwiller in de bijzondere, bijna lichtgevende kleuren van Aad de Haas met verwarming onder de banken. Een dubbel genot om eens een keer naar een kerk te gaan. Het kerkje van Wahlwiller was lang verwaarloosd. Aad de Haas' schilderingen dreigden verloren te gaan. De kerk overwoog om alles met de witkwast te lijf te gaan en het 'gedoezel' van Aad de Haas met witkalk te bedekken. Mogelijk zou de rust weerkeren in het witte kerkje en zou de dwarsbeuk er weer uitzien als de bekende dertien in een dozijn  (Foto: J. von Grumbkow; klik om te vergroten).

Dwarsbeuk van Wahlwiller (Foto: J. von Grumbkow; klik om te vergroten).

Na drie jaar van kritiek droeg Aad de Haas op Goede Vrijdag in 1949 zijn kruiswegstaties uit de kerk, geholpen door de pastoor. De staties werden ondergebracht in Kasteel Neubourg waar Aad de Haas een atelier had. Door de Stichting Limburgs Kunstbezit werden ze volgens onze gids Ruud Direcks voor duizend gulden gekocht en bewaard in het depot van het Bonnefantenmuseum te Maastricht. Na 31 jaar werden ze teruggeplaatst in het kerkje van Wahlwiller. Weer zestien jaar later in 1996, toen de sorrycultuur een aanvang nam, betuigde de bisschop spijt over het leed dat de inmiddels lang overleden Aad de Haas was aangedaan. Jaarlijks bezoeken nu duizenden mensen het kerkje. In de jaren na de oorlog was het kerkje een plek voor ramptoerisme. Nu voor kunsttoerisme.

Plafond van de dwarsbeuk van Wahlwiller (Foto: J. von Grumbkow; klik om te vergroten).

Vele jaren later mocht Aad de Haas de kapel van het Sint Jozefziekenhuis in Heerlen beschilderen, ondanks tegenwerking van kerkelijke zijde.Volgens de geschiedenis leek er aanvankelijk geen vuiltje aan de lucht. Maar iedere keer moesten zijn ontwerpen gecontroleerd worden. Het verhaal gaat dat een Tweede-Kamerlid het project saboteerde. Aad de Haas wilde de affaire openbaar maken. Daarna werd hij met rust gelaten.  

Als de kleuren van Aad de Haas een beetje wegvallen, zoals op deze foto, dan is goed te zien dat Wahlwiller een gewoon kerkje lijkt en alleen bijzonder is door zijn ouderdom en de sporen die van die ouderdom zijn terug te vinden (Foto: J. von Grumbkow; klik om te vergroten).

Aad de Haas begon in 1957 en voegt vier staties toe aan de kruisweg in het Sint Jozefziekenhuis. Hij schildert de kruisweg direct met olieverf op de muur. De kapel gaat elf jaar later tegen de vlakte.  Een aannemer die bewonderaar is van Aad de Haas, zaagt de achttien staties uit de muur en slaat ze ergens op. Er treedt een periode van verwaarlozing in. Die ellende werd Aad de Haas niet bespaard. Als een kunstenaar moet lijden, dan kan je van Aad de Haas niet ontkennen dat hij een kunstenaar is. Veertien van zijn staties zijn na restauratie bevestigd aan de muren van het stadhuis van Landgraaf. Een is aangebracht in de kapel van het Medisch Centrum Atrium en een andere in het Eijkhagencollege in Landgraaf. Twee staties zijn waarschijnlijk verloren gegaan...